Македонците и телевизијата ноември 2010

Бате, јас овој хумор не го разбирам

Недела навечер. Телевизија Сител. Пакет-аранжман, пригодна програма. За секого по нешто, за нас, ух, ништо.

Телевизија Сител. Едно од најсилните упоришта на македонската транзиција. Тука домашниот невкус добива совршени услови за живот, развој и прогрес. Тука македонските ТВ-програми без исклучок го добиваат епитетот ендемски. Во недела навечер, во последно време, Сител нудат издржана пакет-програма која би требало да ја заокружи работната седмица. Во 19 часот „Македонски приказни“ (види „LIFE магазин“ број 48). Веднаш потоа „Од денес за утре“, домашна ТВ-серија.
Станува збор за серија во режија на Иво Лауренчиќ, сценарио на Братислав Димитров и Предраг Перишиќ и музика на Ристо Самарџиев. Во прилог, дел од размислувањата на креативниот тим, преземени од официјалната веб-страница на серијата. „По подолго време, во Македонија ... започнa да се снима нова телевизиска серија, ’Од денес за утре’, која според содржината, актерскиот тим и авторскиот тим ќе биде вистинското освежување за домашниот аудиториум... Амбицијата на режисерот Лауренчиќ и на неговите соработници во проектот е истиот да ги мине локалните бариери и да стане серија која ќе се емитува на програмите на регионалните ТВ-станици … припаѓа на жанрот комедија и ги има најдобрите одлики на квалитетна хумористична серија, а на гледачите ќе им понуди пријатни моменти за опуштање, во овие тешки времиња. Серијата ’Од денес за утре’ е предвесник за некои поубави и посреќни времиња. Тимот кој работи на серијата, уште на стартот постави многу високи стандарди, како што се работи во светот, што е своевиден гарант за квалитет“.
Сега малку за реалноста. „Од денес за утре“ е серија којашто ниту по еден параметар не се разликува од досегашните обиди да се сними привлечна, градска, популарна домашна ТВ-серија којашто публиката ќе ја очекува со нетрпение и, се разбира, со задоволство ќе дискутира за најновите проблеми на главните протагонисти. Во случајов, семејството Броз. Иронично или не, ми се чини дека името на семејството околу кое се случува дејството во серијата останува единствениот адут за посакуваниот „пробив на регионалните ТВ-станици“. Повторно старите добро познати проблеми на речиси секоја домашна ТВ-продукција. Едноставно, производот не е дораснат да парира на ниту еден ТВ-продукт (нормално, странски!). Знаете, тука не се работи за луксуз, туку за потреба. Странските ТВ-продукти се секојдневие на секој сериозен љубител на овој медиум. Тука нема простор за симнување, напротив тука има простор исклучиво за достигнување на повисоките, во случајов „странски“ критериуми. На крајот, за жал, оваа серија не успева да се подигне од просечноста, досадата и веројатно главниот проблем - наивноста во речиси сите нивоа. Овој наш ТВ-продукт воопшто и не успева да им се приближи на регионалните ТВ-сапуници. Со исклучок на црногорските и босанските со коишто имаме „сличен ТВ-вкус“ (албанската ТВ-продукција не ја познавам, така што тука не би можел да коментирам). Ако навлеземе подлабоко, ќе наидеме на многу причини за ваквиот краен производ. Актерите не успеваат да не убедат со ниедна своја реплика дека нивниот „живот“ всушност „се случува“. Прво нешто на што помислувам е дека Влатче Морал баш и не морал да стане глумец. Но, не е така едноставно. Тука има и актери кои се веќе етаблирани (добри!), но овде изгледаат крајно наивно (Сенко Велинов и Ѕвезда Ангеловска, на пример). Како и актерската игра, така и сценографијата воопшто не успева да нè убеди во приказната: по чуден сплет на настани на семејството Броз му се укажува шанса за бизнис со крзно на визони, па тие се тука, во бањата т.е. во кадата! Визони во када. Слатко.
Сценариото е јадрото на делото. Воопшто нема да навлегувам во сижето на приказната и ќе се задржам на дијалозите. Едноставно е: никој во Македонија не зборува како во серијата. Како и во сите други македонски ТВ-продукти, и тука на гледачот му е скратено правото да се идентификува со јунаците од серијата. Тие (гледачите од една, и ликовите од серијата од друга страна) иако говорат на ист јазик, не се изразуваат на ист начин. Ќе се задржам само на еден, навидум банален пример: Томче Броз (Сенко Велинов) и Боге Броз (Диме Илиев) се браќа близнаци, средовечни луѓе. Средовечни луѓе кои меѓусебно си се обраќаат со зборот: Бате. Бате! Сосем сум сигурен дека доколку го употребам овој збор да му се обратам на мојот брат близнак (во реалниот живот, се разбира), ќе добијам шлаканица по лицето.
Во целата таа „несериозна сериозност“ којашто провејува во сите сегменти, се надоврзува и најавната/одјавната шпица придружена со песната направена специјално за серијата „Од денес за утре“, авторско дело на Ристо Самарџиев. Просечна композиција којашто воопшто не наликува дека ќе побуди каков било интерес на „регионалните ТВ-станици“. Тука, всушност, би требало да бидеме најсилни во очите на соседите: Македонци = добра музика.
Неделната програма на ТВ Сител продолжува со српската серија „Село весело“ („Сељаци“, продукција на ТВ Пинк) којашто содржински има тенденција да се занимава со рурални проблеми, а на моменти визуелно изгледа едно ниво покул од нашата. Индиската серија „Бандини“ убаво ја финишира неделната вечерна програма на ТВ Сител и само ми ги потврдува општите согледувања за оваа телевизиска куќа изнесени во почетокот на текстот. Пред да завршам, да расчистиме една работа: ниту една македонска ТВ-станица и ретко кој македонски ТВ-продукт успева да побегне од карактеристиките кои сами си ги задаваме ракувајќи со глобалниот подарок, нејзиното височество Телевизијата. И тоа воопшто не е лошо. Па, нели сме Македонци?! Се занесов, на ТВ веќе почнал неделниот Дневник. Знаете, далечинскиот управувач сигурно се наоѓа во листата на топ-три најкорисни човечки алатки. Одиме на Канал 5...