Во напливот на македонски ендемски ТВ-програми се чувствувам растргнат помеѓу сите тие прекрасни ТВ-емисии за коишто сакам да пишувам и соодносот време/простор - само една страна во месечникот „Life магазин”. Со други зборови: толку многу љубов, толку малку време.
Надсинхронизација
Кога за првпат на нашите ТВ-станици (океј, А1 беа први) започнаа да се надсинхронизираат странски ТВ-серии, на мојата среќа и радост ѝ немаше крај. Неколку причини. Тоа беше првпат во нашата историја да ја прошириме нашата продукција и храбро да тргнеме каде што ниеден Mакедонец не бил претходно. Од друга страна, овој наш прв чекор претставуваше и мамка за мене како личност - единствената причина што за првпат ме закова пред една евтина јужно-американска ТВ-сапуница. Јас и мојот телевизор. Секој ден, за време на ручекот. И да расчистиме: да не беше нашата интервенција до ден денес немаше да знам како тоа изгледа една просечна шпанска ТВ-сапуница. Не го паметам името на таа одредена серија, но од друга страна ги паметам сите ликови: пред сѐ бојата на нивните гласови и несофистицираните изговори на личните имиња. Хуан Пабло, големиот ранч, лошата полусестра и загрижените родители... Не знам дали го паметите првиот македонски надсинхронизиран ТВ-производ. Имаше две работи кои фасцинираа и се разбира зададоа ендемски елементи. Прво и основно, поставеноста на целокупниот звук задолжен за атмосферата (разни звуци: штикли, автомобил, удари на чаши, виљушки и сл.) и самиот „војс-овер” насниман од македонските актери. Крајниот резултат - катастрофален. Војс-оверот целосно го прекрива звукот на атмосферата, па додека го гледате крајниот производ имате некое чудно чувство како да се наоѓате во вакуум. Вториот македонски изум при надсинхронизирањето веројатно е едно од најкул нештата во историјата на ТВ- продукцијата. Имено: во серијата продефилируваат триесетина ликови, а за надсинхронизација, телевизиската куќа имаше обезбедено десетина домашни актери. Сето тоа придонесе да дојдеме до техниката наречена “затнат нос”. Еден ист актер, со едноставен потег - затнување на носот со прстите, произведува различна боја на гласот и притоа е задолжен за надсинхронизација на најмалку два лика од серијата. Едниот со, другиот без затнат нос. Оваа техника му овозможи на главниот домашен актер во таа серија Зоран Љутков да покрие три до четри лика во првиот македонски обид за надсинхронизирана ТВ-програма.
Оттогаш поминаа две години и надсинхронизацијата на странски сапуници стана мошне популарна кај нас. Освен тоа и ТВ-Сител се приклучи кон играта и не се срами да придонесе во процесот. Кога последен пат проверив, работите стоеа поинаку. Ги нема двете претходно потенцирани ендемски особини. Нема затнат нос, и фала богу може да се слушне атмосферата во позадината. Сега веќе има етаблирани домашни актери кои работат на сѐ попопуларните кај широките народни маси надсинхронизирани ТВ-сапуници. Популарноста оди далеку, дури и до тотално бесмислено давање автограми на актерската екипа по повод издавањето на преводот на книгата по која е напишана популарната ТВ-сапуница. Ќе се сложите дека овде нешто не е во ред. А, да ќе заборавев. Едно нешто успева да се наметне кај производите од овој тип и со тоа сепак “жанрот” да го задржи епитетот ендемски. Тоа дефинитивно би била несериозноста со која македонските актери влегуваат во процесот. Наместо ентузијазам и желба за врвен производ (огромната популарност би морала да биде поттик!), добиваме млитави, неубедливи читања на репликите кои во комбинација со лошо изговорените топоними и лични имиња често звучат комично. Што на некој начин е причина повеќе за уживање. Сѐ повеќе ваквиот дилетантски однос кон телевизијата навлегува во некои сфери во кои не би смеел да биде присутен. Извинете за ненадејниот пресврт, но се чувствувам повикан во последните неколку реда да ги посветам на една крајно сериозна тема.
Фудбал
Разочарувачки е што со секоја наредна фудбалска сезона работите изгледаат се поочајно. Да го тргнеме настрана фактот што ниту една домашна ТВ станица оваа сезона (по пауза од повеќе од десет години) не ја пренесува англиската Премиер лига и да ја земеме за пример високобуџетната Лига на шампиони и да го погледнеме нејзиниот развој кај нас. До пред неколку години МТВ беше бастионот на реализацијата на пригодната програма и коментирањето на преносите од ова натпреварување. Верувам се сеќавате како се тоа изгледаше и како сите ние си викавме дека не може да биде полошо. Потоа Канал 5 ја презедоа работата во свои раце. Сѐ што добивме беа “Топките на Филе”, со ноншалантност во реализацијата на воведните разговори, без особена стручност и отсуство на сериозна анализа. Денес реализацијата на пропратната програма за време на натпреварите од Лигата на шампионите изгледа полошо од кога било. Сега веќе се работи исклучиво за шарлатански пристап на водителот Златко Андоновски (непотребен лош сарказам, неразбирливи досетки и навистина катастрофална гестикулација) помешано со бизарниот избор на по четири натпревари од секое коло за емитување на двата ТВ канали на 5ка. Едно тотално промаршување, овојпат во област која е една од најпопуларните на глобално ниво. Тука се бара добра поткованост, стручност и издржана анализа која ќе го анимира гледачот триесетина минути пред почетокот на натпреварот. Наместо тоа, се враќаме сѐ поназад и поназад. Доживуваме целосен регрес со несериозноста и дилетантизмот во реализацијата на овој високобуџетен проект. Но, несериозноста и дилетантизмот се веројатно главните наши општествени проблеми. Како што стојат работите, најдобро би било Лигата на шампиони да се врати на МТВ. Калински, Михајлов, Сидор, Видевски... Се сеќавате? Ај, зошто да не...
