Sunday, May 8, 2011

Јас сум новинар, јас пушам кур!

-неколку збора за смртта на една професија-

Пардн мај френч, што би рекла Кармела Сопрано. Тоа е единственото извинување кое што ќе го понудам во текстов. Се друго ќе бидат прашања и директни навреди кон припадниците на "седмата сила" (ау!, колку тоа глупаво звучи!).

Ќе започнам со социјалната мрежа твитер како едно стварно кул место на кое следам како некои млади луѓе размислуваат за работите кои не опкружуваат. И јас таму без никаква цензура ги истурам сопствените погледи за животот, вселената и све друго (можете да ме најдете под името @gatscho). Освен што е збавно, знае да биде и крајно едукативно. Знаењето МОРА да се споделува а оваа социјална мрежа случајно или намерно го овозможува токму тоа: комуникација и размена на знаења и искуства. Пред неколку месеци, понесен од медиумската војна кај нас, во наплив на бес, без многу објаснување, упатив навреди кон некои наши новинари кои безобзирно своите коментари ги насочуваа кон навредување на една и величање на друга политичка опција. Имено, новинарот во ниеден случај не би смеел некого да фаворизира, а најмалку константно да фаворизира одредена опција. Новинарот е истражувач, а секој добар истражувач никогаш не се задоволува само со една верзија на настанот. Во тие неколку твита, целата ситуација ја споредив со новинарите во светот, кои исто како и овие нашиве, имаат пуна уста кур. Објаснувањето е навистина едноставно. Земете ја за пример СиЕнЕн, највлијателната светска ТВ станица. Нејзините новинари ги следат ЕДИНСТВЕНО владините верзии на настаните, без притоа нималку да излезат од верзијата понудена од владините кабинети (освен кога не е во пршање некој режим кој во моментот е на тапет, па тогаш се пренесуваат соопштенјата на бунтовниците т.е. добрите момци). Споредете го објаснувањето за рушењето на кулите близначки на пожарникарите од местото на настанот, со официјалната верзија на Белата куќа и потоа размислете каде се новинарите во целата приказна. Дејвид Ајк овој однос на новинарите го објаснува со два збора: цензура и автоцензура. Имено, во СиЕнЕн работи ол-стар екипа на новинари од целиот свет, толку удобно сместени во својата функција на продолжена рака на владините агенди што не ни помислуваат да излезат од зададените рамки. Тие се занимаваат со автоцензура, нив никој не мора да им ги цензурира текстовите затоа што тие ги знаат правилата на играта: знаат за што смеат а за што не смеат да пишуваат. Независни новинари повеќе не постојат. Постојат само истражувачи чии што информации не се објавуваат во мејнстрим медиумите. Тие што истражуваат и стигаат до верзија различна од онаа владината веднаш се етикетираат како "непријатели на државата" или како "теоретичари на заговори". Кај нас, тие што истражуваат (единствено неделникот Фокус го прави тоа) се етикетирани како "жолт печат". Во Македонија, истражувачите имаат проблем и со табороидите (јасно дефинирани од @woona во неговите твитови на споменатата социјалната мрежа): ако зборуваш против Бранко - мора да си за Грујо и обратно. Секоја конструктивна критика е распрскана од страна на табороидите и веднаш е етикетирана како "комуњарска" или "вмровска".

Новинарите, не само кај нас туку и на глобално ниво, се претворија во покорни слуги на владините агенди. Тие што сеуште истражуваат и ги објавуваат информациите без цензура не се новинари затоа што не работат за ниедна новинска агенција. Просто ко грав.

Се разбира дека постојат новинари на кои што им е соврешено јасно каква е ситуацијата и која е нивната работа. Но, тие се толку малку што веројатно не мораше ни да бидат спомнати тука.

Да се вратиме кај нас уште малку и да ги разгледаме криците на домашните новинари расфрлани низ медиумските куќи. Ај да почнеме со Борјан Јовановски, еден од најугледните новинари кај нас, сосема удобно сместен во својата улога, како отворено ни кажува на ТВ дека во Македонија постојат теми за кои се знае дека не смее да се пишува. И тука разговорот завршува! Па, барем да споделеше со нас кои се тие теми и зошто тоа никој не смее да пишува за нив?! Или пак да отидеме до Сител и да го видиме Латас во контактна емисија, целосно опуштен со Волчица у скут (патем, толку целулит ја у живот неам видено!), како ноншалатно кажува дека они (новинарите) и политичарите се всушност партнери и ја играат истата игра... Што тоа значи? М? Да продискутираме ли воопшто за Миленко? Тој во една од своите последни емисии велеше за себе дека е македонски тренд-сетер бидејќи сега во сите домашни ток шоуа во сценографијата има книги - нешто што тој прв го направил. Нивото тука е слично на она на Зевзекманија, па подобро ќе биде воопшто да не дискутираме за него. Или пак Иво Котевски, кобајаги млад и надежен новинар кои на негови рани триесети години пренесува владини соопштенија и недвосмислено работи за нив! М? Добра плата? Да зборуваме ли за купиштата деца-новинари, новопроизведени медиокритети, штотуку излезени од факултет, уништени од образовниот систем, како по налог на своите уредници влегуваат во оган и се жртвуваат за одредена политичка опција? Можеби да го спомнеме Јанко Илковски кој за себе вика дека не е новинар, но сепак е сместен во скутот на четирите "свети" букви со додавката ДПМНЕ? Толку е удобно сместен во своето гнездо што секој ден е се подебел и подебел. Во политичката сцена кај нас јасно се гледа испреплетеноста на функциите и цврстата коалиција што е на власт и не јебе еве веќе повеќе од дваесет години. Добитна коалиција: куп лажговци на едно место - едните во улога на политичари, другите во улога на новинари. Сите, непрекинато лажат. Некогаш толку лошо што боли.

Имам две прашања: ќе почнеме ли да зборуваме без цензура и ќе им кажеме ли отворено на нашите сограѓани дека Бранко Црвенковски, Никола Груевски заедно со нивните најблиски соработници од една и новинарите од друга страна се најголемите предавници во современата македонска историја? Или да почекаме уште малку, можеби изборите ќе донесат промена...

No comments:

Post a Comment